Сұрақ: Кейбір жаман ниетті адамдар «Пайғамбар 23 жылда осыншама хадис айта алмайды» деп, хадис шәрифтердің ойдан шығарылуы мүмкін екендігін айтып жатады. 23 жылда орталама қанша хадис шәриф айтуға болады?

Жауап: 23 жыл шамамен 198 мың сағатты құрайды. Бұдан ұйқыға күніне 8 сағатты ажыратайық. Қалғаны шамамен 134 мың сағат болады. Орташа есеппен әр сағатта (60 минутта) бір хадис шәриф айтса, 134 мың хадис шәриф болады. Кітаптардағы хадис шәрифтерден қайталанып айтылғандары есептен шығарылса, 134 мыңнан да аз болатынына сүйенсек, хадис санының көп еместігі аңғарылады. «Ораза ұста да денсаулыққа қол жеткіз» сияқты қысқа хадис шәрифтерді де қоссақ, бір сағатта бір хадис шәриф айтылса, 134 мың хадис болады. Төрт хадис айтылса, 500 мың хадистен асады. Расулуллаһ алейһиссаламның әрбір сөзі хадис шәриф еді. Не айтса, бәрін риуаят етіп жеткізді. 60 минутта бірнеше хадис шәриф айту мүмкін емес дейтін адам жоқ шығар. Егер ондай адам шығатын болса, ынсапсыз адам екені аңғарылады.

Ең әйгілі хадис кітабы болған Бұхариде қайталанып айтылғандарын да санағанда 7275 дана хадис бар. Қайталанып айтылған хадистердің де енгізілуі, басқа жеткізушілер тарапынан риуаят етілгендігі үшін. Екінші әйгілі хадис кітабы Мүслимде де 7275 хадис бар. Басым бөлігі бір-бірімен бірдей. Хадис кітаптарында қайталанып айтылған хадис шәрифтер көп болғандықтан, хадис саны көп деп саналуда.

Ең көп хадис риуаят еткен кісілер және жеткізген хадистер саны төменде көрсетілген:

Аббас бин Абдулмутталиб: 35

Абдуллаһ бин Мәсуд: 848

Абдуллаһ бин Омар: 2630

Адий бин Хатәм Таи: 66

Айша анамыз: 2210

Әли бин Әби Талиб: 586

Аммар бин Ясер: 62

Бәра бин Азиб: 305

Жәбир бин Абдуллаһ: 1540

Әбу Бәкір Сыддық: 42

Әбу Хурайра: 5374

Әбу Қатада: 170

Әбу Мұса әл-Әшари: 360

Әбу Саид Худри: 1170

Әбу Зәри Ғифари: 281

Әбуддәрда: 174

Әнас бин Малик: 2230

Хафса анамыз: 60

Хузәйфа бин Йемани: 100

Мәймуна анамыз: 46

Осман бин Аффан: 146

Омар бин Хаттаб: 500

Саъд бин Әби Уаққас: 270

Саид бин Зәйд: 48

Салман Фариси: 60

Убәйй бин Кааб: 164

Умму Сәләма анамыз: 378

Барлығы: 19855

Бұлардан басқа да хадис риуаят еткендер болған, алайда өте аз екендігі кітаптарда өткен. Сондай-ақ, бірдей хадис шәрифті бірнеше адам риуаят еткен, өйткені жиында айтылғанда бәрі естіген. Жүз кісі естіген болса, жүзі де бір хадис шәрифті риуаят еткен.

«Хадистер көп» дейтін адамдардың жаман ниетті екені оңай аңғарылуда.