11 - Жамазиәл-әууәл, 1446 жыл.
     13 - Қараша, 2024 жыл.   


БІРІНШІ БӨЛІМ

Кітаптың басынан осы жерге дейін шәйхайнның (радиаллаһу та'ала анһума) үстемірек екенін нақыл дәлелдерге және ақылға сүйеніп баяндадық. Енді қарсыластардың күдіктерін кетіруге тырысайық. Бұл жерде Имамия және Зәйдия топтарына жауап бермейміз. Оларға аяти карима және хадис шәрифтермен емес, басқа түрлі жауап беру керек. Бұл мәселеде дұрыс ойлайтындар да, қате ойлайтындар да үш топқа бөлінеді. Насыр-и Туси оларды адастырған.

Насыруддин Туси «Тәжрид» кітабында хазреті Әлидің шәйхайннан да үстем екенін жазған. Жиһадтарда көрсеткен ерліктерін және Расулуллаһтың қызметінде көрген қиыншылықтарын жазуда. Бәдір, Ухуд, Ахзаб [яғни Хандек], Хайбәр, Хунәйн соғыстарындағы қызметтерін басқа ешбір сахаба жасамаған дейді. «Ғалымдардың білімдері одан келеді. Осылай екенін өзі де хабар берген. «Мубахәлә» аятында «Уә әнфусәнә» делінген, бұл оның абыройын көрсетеді. Ол өте жомарт еді. Расулуллаһтан кейін адамдардың ең тақуасы еді. Ғибадаты ең көп болған еді. Ең ғалымы, ең қадірлісі еді. Алғаш иман келтірген ол. Ең көркем сөйлейтін ол еді. Ой-өрісі, шабыты ең дұрыс болған, Аллаһу та'аланың әмірлерінің орындалуына ең көп атсалысқан, Құран кәрімді ең жақсы жаттаған ол еді. Ол ғайыптан хабар беретін. Дұғалары қабыл болатын. Көп кереметтері байқалды. Расулуллаһтың (саллаллаһу алейһи уәсәлләм) жақын туысы және ахиреттік бауыры еді. Оны жақсы көру, оған көмектесу әр мұсылманға уәжіп (міндет) болды. Пайғамбарларға теңдес екені хабар берілді. Құс оқиғасы оның абыройының жоғары екенін көрсетеді. Мұсаның қасындағы Харундай еді. Халифа болатыны «Ғадыр» деген жердегі хадис шәрифпен хабар берілген. Күпірлікпен бір мезет де өмір сүрмеді. Исламға көп қызмет етті. Рухы да, тәні де кәміл еді» дейді.

Жауап: «Фадл-и жуз-и», яғни бірнеше нәрседе үстем болу мен «Фадл-и күлли», яғни барлық нәрседе үстем болу екі бөлек. Адамды пайғамбарға ұқсататын түрлі сипаттар бар. Оларды бір-бірімен араластырмау керек. Халыққа басшы болу, пайғамбарға халифа болу үстемдігі мен басқа үстемдіктерді жақсы түсіну қажет.

Аллаһу та'ала «Маида» сүресінің үшінші аятында: «Бүгін діндеріңді кемелдікке жеткіздім. Сендерге ниғметімді толықтырдым» деді. Сондықтан дін мен халық істерінде пайғамбардан өзгесіне қаралмайды. Аллаһу та'ала сүйікті пайғамбарына нәсіп еткен ниғметтердің көбін тірі кезінде берген, бір бөлігін кейін беретінін уәде еткен, бұларды кейбір сахабалардың қолында жаратқан. Ол сахабалар Расулуллаһқа (саллаллаһу алейһи уәсәлләм) пайғамбарлық міндетінде ұқсаумен абырой тапқан. Асхаби кирамның осы тұрғыдан Расулуллаһқа ұқсаулары өзгеше. Бәрінен көп ұқсағандары шәйхайн болды. Мұны жақсы түсіндіре алу үшін «Тәжрид» кітабының жазбалары төменде жеке-жеке жазылады, әрбіріне жауап беріледі.

Сұрақ 1: Хазреті Әли дін үшін жиһад жасады. Ол сияқты ержүректік көрсеткендер болды ма?

Жауап 1: Хазреті Әлидің (радиаллаһу та'ала анһ) соғыстарда ержүректік көрсетуі Расулуллаһтың жәрдемімен еді. Расулуллаһ (саллаллаһу алейһи уәсәлләм) шәйхайнға да бұл жәрдемді көрсетті. Хижрет пен қайтыс болуы арасындағы уақытта хазреті Әлиге көрсеткен жәрдемі көбірек еді. Хижреттен бұрын және қайтыс болуынан кейін шәйхайнға көрсеткен жәрдемі көбірек еді. Бірақ пайғамбарлық міндетінде ұқсастық шәйхайнда көбірек болды.